Như chúng ta đã biết mọi vật trong tự nhiên và nhân tạo đều được làm từ chất này hay chất khác. Vì vậy, câu hỏi tiếp theo là những thứ này đến từ đâu? Đây là câu hỏi đã được đặt ra từ hàng nghìn năm trước và được các nhà khoa học giải đáp bằng quan niệm “nguyên tử“. Hãy cho chúng tôi biết thêm trong câu chuyện ngắn dưới đây trên magmareport.net!

1805: John Dalton là nhà hóa học, vật lý học và nhà khí tượng học nổi tiếng người Anh. Ông cũng là một trong những người đặt nền móng cho thuyết nguyên tử hiện đại, thuyết sử dụng khái niệm nguyên tử để giải thích tại sao vật chất luôn hành xử với số lượng tự nhiên nhỏ và một số loại khí dễ hòa tan trong nước hơn những loại khác.
Bạn thấy đấy: Bức tường của một nguyên tử được tạo thành từ
“Mỗi nguyên tố hóa học bao gồm các nguyên tử cùng loại, duy nhất và các nguyên tử này kết hợp với nhau để tạo thành các hợp chất.”. (Wikipedia.org)
Trong lý thuyết nguyên tử này, không có thông tin về kích thước của nguyên tử, được xác định thông qua năng lượng là “nhỏ nhất”.
1827: Robert Brown – Nhà thực vật học nổi tiếng người Scotland đã sử dụng kính hiển vi để quan sát bụi nổi trên mặt nước. Tại thời điểm này, anh nhận ra rằng mình đang đi trong vòng tròn.
1865: Johann Josef Loschmidt – nhà khoa học người Áo xuất sắc nghiên cứu về nguyên tử. Cụ thể, ông đã khám phá ra kích thước của các phân tử trong không gian.
1905: Albert Einstein – Nhà bác học vĩ đại người Đức đã phân tích thành công khối lượng, kích thước của nguyên tử và chứng minh thuyết nguyên tử của Nhà hóa học, Vật lý học John Dalton.
Khái niệm Nguyên tử là gì?
Trên thực tế, có rất nhiều loại vật chất khác nhau, nhưng chỉ có khoảng 100 loại nguyên tử. Một nguyên tử được coi là một hạt rất nhỏ, đường kính khoảng 0,00000001 cm.

Sách Hóa học 8 (NXB Giáo dục Việt Nam) định nghĩa nguyên tử như sau:
“Nguyên tử là những hạt rất nhỏ và mang điện. Một nguyên tử bao gồm một hạt nhân dẫn điện tốt và lớp vỏ gồm một hoặc nhiều electron chưa ghép cặp..
Electron kí hiệu là e có điện tích thấp nhất và thường mang dấu âm (-).
Nguyên tử được cấu tạo từ bao nhiêu hạt?
Dựa vào những định nghĩa nguyên tử là gì ở trên, chúng ta có thể thấy rõ nguyên tử được cấu tạo từ hai phần gồm hạt nhân hữu hình và lớp vỏ được tạo thành từ một hay nhiều electron trung hòa.

Một số ý tưởng về nguyên tử
Để hiểu cấu trúc của nguyên tử, chúng ta cũng phải tìm hiểu một số sự thật về nguyên tử, bao gồm hạt nhân của nguyên tử, lớp vỏ electron trong nguyên tử hoặc định nghĩa về khối lượng nguyên tử.

Hạt nhân
Đơn vị nguyên tử được tạo thành từ proton và neutron, nằm ở trung tâm của nguyên tử. Một proton được ký hiệu là p và có cùng điện tích với electron nhưng trái dấu (được biểu thị bằng dấu + dương). Nơtron không mang điện tích, kí hiệu n. Các nguyên tử cùng loại có cùng số proton trong hạt nhân.
Có nhiều proton trong một nguyên tử như có điện tử. Số cuối p = số e. Trên thực tế, proton và neutron có cùng khối lượng và electron có khối lượng nhỏ hơn nhiều, khoảng 0,0005 lần khối lượng của proton. Vì vậy, các nhà khoa học cho rằng Khối lượng của hạt nhân là khối lượng của nguyên tử.
Số lượng electron trong một nguyên tử
Trong nguyên tử, các êlectron luôn chuyển động rất nhanh quanh hạt nhân sắp xếp theo nhóm và một số electron nhất định. Và vì các electron, các nguyên tử có thể liên kết với nhau.
Số nguyên tử
Trong bảng tuần hoàn, mỗi phân tử có số nguyên tử riêng. Dựa vào số hiệu nguyên tử, chúng ta có thể phân biệt nguyên tố này với nguyên tố khác.
số nguyên tử là gì? Số nguyên tử là số proton được tìm thấy trong hạt nhân nguyên tử của nguyên tố. Nếu một nguyên tử không có điện tích, số lượng nguyên tử bằng số lượng electron.
khối nguyên tử
“Khối lượng nguyên tử là trọng lượng của một nguyên tử tính bằng đơn vị carbon. Mọi thứ đều có trọng lượng nguyên tử riêng.” (SGK Hóa học 8, NXB Giáo dục Việt Nam).
Do nguyên tử có khối lượng rất nhỏ, dễ tác dụng nên các nhà khoa học đã lấy 1/12 khối lượng của nguyên tử cacbon làm khối lượng nguyên tử (viết tắt là dc).
Phân biệt giữa nguyên tử và phân tử
Khi học nguyên tử, nhiều bạn nhầm lẫn nguyên tử với phân tử. Vậy làm thế nào để có thể phân biệt giữa hai khái niệm này?
giá trị so sánh |
nguyên tử |
một phân tử |
suy nghĩ |
Nguyên tử là hạt rất nhỏ và mang điện. Một nguyên tử bao gồm một hạt nhân tích điện dương và lớp vỏ được tạo thành từ một hoặc nhiều electron chưa ghép cặp. |
Phân tử là đại diện của một chất, được tạo thành từ một số nguyên tử liên kết với nhau và đại diện cho các tính chất hóa học của chất đó. |
Ví dụ |
Một nguyên tử oxi, một nguyên tử cacbon |
Oxy (O2), Nước (H2O) |
Vẻ bề ngoài |
hình cầu |
Nhiều dạng |
Thiên nhiên |
Bạn không thể tách một nguyên tử |
Các yếu tố trong một phân tử có thể tách ra và kết hợp. |
Sống sót |
Nó có thể hoặc không thể tồn tại trong tự do |
Sống trong trạng thái tự do |
Tầm nhìn |
Vô hình với mắt thường |
Chúng ta không thể nhìn thấy bằng mắt thường nhưng có thể nhìn thấy bằng kính hiển vi |
Khả năng hành động |
Câu trả lời tuyệt vời, có một số trường hợp ngoại lệ |
Vài hành động |
Kết nối |
liên kết hạt nhân |
Liên kết cộng hóa trị hoặc liên kết cộng ion |
Các hoạt động bao gồm kiến thức về nghiên cứu nguyên tử
Khi đã nắm chắc lý thuyết, đừng quên làm các bài tập trong sách giáo khoa, sách bài tập, sách bổ trợ để ghi nhớ kiến thức chắc hơn. Dưới đây là một số trò magmareport.net biên soạn từ sách Hóa học 8 (NXB Giáo dục Việt Nam) và đáp án các bạn cùng giải nhé.

Bài 1: Ôn tập về khái niệm nguyên tử
“(1) rất nhỏ, trung hòa về điện: từ tính (2) tạo nên mọi vật chất. Nguyên tử gồm (3) dẫn điện tốt và lớp vỏ cấu tạo từ (4)”.
Câu trả lời được đưa ra:
(1): Nguyên tử
(2): nguyên tử
(3) hạt nhân
(4) một hoặc nhiều electron chưa ghép cặp
BÀI TẬP 2: Xem lại bài tập Hóa học 8 trang 25
Đồng và sắt được làm bằng gì? Kể tên cách sắp xếp nguyên tử trong hợp chất kim loại.
Xem thêm: Tất tần tật về nguồn gốc của loài chó, Nguồn gốc và lịch sử, Sự thật thú vị về nguồn gốc của loài chó
Câu trả lời được đưa ra:
Đồng được tạo thành từ nguyên tố Cu; quặng sắt bao gồm Fe;
Sự sắp xếp của các nguyên tử trong đơn chất kim loại: Chúng được sắp xếp gần nhau và theo một trật tự xác định.
nguyên tử Đây là một phân môn quan trọng trong chương trình hóa học ở trường phổ thông. Vì vậy, đừng quên ôn tập thật tốt và luyện tập để hiểu rõ hơn về môn học nhé. magmareport.net chúc bạn học tốt!